Kitabınızın okuyucusuna daha rahat ulaşması için, hitap ettiğiniz yaş kategorisini ve bu kategoriye uygun kitapların biçimsel özelliklerini bilmekte fayda var.
Çocuk kitabı yazmaya karar verdiğiniz ama boş kağıda bakıp duruyorsunuz. Bu durumda kitabın türünü, kategorisini belirlemek işinizi kolaylaştırıp, hızlandıracaktır. Kitap bittiğinde de okuyucusuna kavuşması daha az zahmetli olacaktır. Çünkü kitapçılar, online satış siteleri veya kütüphaneler kitabınızı doğru başlık altına koyarak daha rahat bulunmasını sağlar. Öyleyse genellikle kabul edilen sınıflandırmanın kısaca üzerinden geçelim. İlk önce kitabınızın kurgu veya kurgu dışı olmasına karar vermelisiniz. Kurgu dışı bir çocuk kitabının farkı “gerçekler” üzerine kurulu olmasıdır. Kitabın hem resimleri hem de içindeki bilgiler gerçek olmalıdır, sizin hayal gücünüzün ürünü değil. Bu yüzden iyi bildiğiniz, ilgilendiğiniz bir konu seçmelisiniz. En popüler kurgu dışı çocuk kitapları genellikle dinozorlar, biyografiler, spor, tarih, bilim, hayvanlar üzerine olmakta. (Örneğin Sarıgaga Yayıncılık’tan çıkan “Alfabe Ormanı- Nino Harf Peşinde”, hem harfleri hem de az bilinen hayvanları ve yaşadıkları coğrafyaları anlatan kurgu dışı bir kitaptır.) Kurgu kitapların konularına göre birçok alt kategorisi vardır. Bu konuyu da başka bir yazıya bırakıp şimdi daha biçimsel özelliklere göre sınıflandırmalara bakalım:
Bebek Kitapları (Board Books) 0-3 yaş arasına hitap eden bu kitaplar genellikle kalın kartondan, kare şeklinde, boyut olarak küçük kitaplardır. Takip edilecek bir hikâyeden ziyade harfleri, hayvanları, renkleri vs. öğretir. Her sayfada birkaç kelimeden fazlası yer almaz. Çok basit görünseler de çocuk gelişimi konusunda bilgi sahibi olmayı gerektirirler. Bu türde yazmak istiyorsanız 0 – 3 yaş özelliklerini iyi bilmeli ve ilgi çekici bir konsept bulmalısınız. Kitap 16 – 24 sayfayı geçmemeli. Hem yazıyor, hem çiziyorsanız, başarılı olma şansınız daha yüksek.
Resimli Kitaplar - Okul Öncesi Genellikle 3- 8 yaş arasına hitap ederler. Henüz okuma bilmediklerinden, yetişkinler tarafından çocuklara okunur. Okuma öğrenince kendileri de okuyabilirler ama konu eskisi kadar ilgilerini çekmeyecektir. Çocukların o dönemde yaşadığı bütün deneyimleri konu alabilirler. 24- 32 sayfayı ve 1500 kelimeyi (genellikle) geçmez. Metin ve illüstrasyon dengesi eşit olmalıdır.
İlk Okuma Kitapları
İlk okuma kitapları 5-9 yaş arasına hitap eder. 64 sayfa civarında olurlar. İllüstrasyonlar vardır ama metin biraz daha ağır basar. Konular ve anlatım basittir. Bu türde yazmak istiyorsanız ikinci ve üçüncü sınıfların müfredatına göz atmak işe yarayabilir. Tabii konu ne olursa olsun biraz eğlence ve heyecan katmayı unutmamalısınız.
Okuma Kitapları (Chapter Books) 7- 10 yaş arasına hitap eden, sayfa sayısı 128 civarında olan, az illüstrasyonlu (Genellikle siyah – beyaz) veya illüstrasyon içermeyen kitaplardır. Konular daha derinleşir. Karakterler ve aralarındaki ilişkiler daha karmaşıktır. Bu türde yazabilmek için bu yaş çocukları iyi tanımak, ilgi alanlarını bilmek önemlidir. Kitap bölümlere ayrılmıştır.
İlk gençlik kitapları Bu kitaplar, yetişkin olduğumuzda da mutlulukla hatırladığımız kitaplardır (Örneğin Jules Verne’nin “İki Yıl Okul Tatili”, “Denizler Altında Yirmi Bin Fersah” vs) 8 – 12 yaş arasına hitap ederler. 96- 156 sayfa arasındadır. İllüstrasyon pek içermezler. Yaratıcı ve akıcı bir dil gerektirir. Konu da ön ergenleri sıkmayacak bir mevzu olmalıdır. Bu yaş kategorisinde seriler daha çok tercih edilmektedir.
Gençlik kitapları 12- 18 yaş arasına hitap ederler, sayfa sayısı 128 – 300 arasındadır. Yetişkin kitaplarıyla hemen hemen aynıdır ama cinsellik, şiddet gibi konulara temkinli yaklaşılır. Güncel konulara, pop kültüre, günlük dile hâkim olmak önemlidir.
Biçim anlamında kategorileri bu şekilde tanımlasak da sizin de gördüğünüz gibi yaşlar arasında çok kesin çizgiler yoktur. Ve bazı “kategori dışı”, yaşsız, çok başarılı kitaplar da mevcuttur. Örneğin “Kırmızı Ringa” (Sarıgaga Yayıncılık) her yaşa hitap eden, bir kısmı sadece illüstrasyonlu (Sessiz kitap), bir kısmı hikâyeli bir kitap olarak yukarıdaki tüm kategorilerin dışında kalsa da her zaman çok sevilen bir kitap olmuştur. Dolayısıyla bu kategorileri bilin ama sıra dışı bir biçim de denemek istiyorsanız, biz sizi tutmayalım😊
Comments